28 maart 2010, het kruis

Beste zusters en broeders,

Wat zou je doen als je in je brievenbus een folder vindt van een of andere organisatie die een foltertuig als logo gebruikt? … Weg gooien natuurlijk! Zoiets is wansmakelijk, het zijn ziekelijk verdorven geesten die zich daar mee bezig houden. Er is al geweld genoeg. Een dergelijke organisatie zou verboden moeten worden!

Wat is ‘het kruis’ denk je? … Oorspronkelijk was het kruis een oosters martelwerktuig, waaraan een veroordeelde werd vastgebonden of gespijkerd om hem vervolgens te laten hangen terwijl het lichaam langzaam en pijnlijk uit elkaar getrokken werd. Soms werden, om het stervensproces te versnellen, de botten van de armen en benen gebroken. Deze vorm van martelen kwam bij de Carthagers terecht en werd uiteindelijk ook overgenomen door de Romeinen. Als terechtstellingwerktuig was het kruis een verticaal in de grond gestoken paal. Dikwijls, maar niet altijd, was een horizontaal stuk aan het verticale deel bevestigd.

Tegenwoordig zien we in een kruis niet zo zeer een marteltuig, maar een christelijk religieus symbool. Tijdens de eerste drie eeuwen van het christendom was het kruis echter nog geen overheersend symbool. Pas onder keizer Constantijn de Grote die door de ondertekening van het edict van Milaan in 313 een definitief einde maakte aan de christenvervolgingen, werd het als symbool van het christendom ingevoerd. Dit gebeurde nagenoeg tegelijkertijd met de afschaffing van het kruis als executiewerktuig.

Voor christenen staat het kruis symbool voor de overwinning van Jezus Christus op de dood. Wij verkondigen een gekruisigde Christus, zegt Paulus in 1Korintiërs 1:23, voor Joden aanstootgevend en voor heidenen dwaas. Ook vandaag nog is de boodschap van het kruis voor velen aanstootgevend en dwaas. Het kruis was teken van mislukking. In beschaafde kringen sprak men niet over kruisiging. Het was de meest barbaarse doodstraf die men kon bedenken, bedoeld voor misdadigers van zwaar kaliber. Voor de Joden kwam daar nog bij dat zij geloofden dat iemand die aan een kruis stierf, vervloekt was. Zo iemand hing te sterven tussen hemel en aarde. Hij mocht niet op de aarde zijn en niet in de hemel. Hij hoorde nergens bij. Veroordeeld door mensen, verworpen door God.

Toen Jezus zo stierf, aan het kruis, was hij in de ogen van de mensen de ultieme verliezer. Hij was het absolute tegenbeeld van waar mensen naar zochten en zoeken. Veel te jong gestorven, een afschuwelijk einde, een weinig heroïsche marteldood, vastgenageld aan een kruis en roepend: Mijn God, waarom hebt ge mij verlaten? Geen waardigheid, geen status, niets aantrekkelijks.

Maar kijk wat Paulus dan zegt in 1Korintiërs 1:24: Gods wijsheid, Gods kracht, Gods heerlijkheid is geopenbaard in Jezus. En hij bedoelt hier niet in de opstanding van Jezus, in zijn wonderen of zijn wijze leer. Nee, in Jezus aan het kruis, daar zien we Gods wijsheid en macht. In dat menselijke wrak aan het kruis, daar heeft God zijn diepste aard laten zien. Het kruis, waar alles verloren leek, dat het tegenbeeld is van menselijk succes, dat kruis was Gods grootste succes. Toen alles verloren leek, toen God echt afwezig leek te zijn, toen redde hij de wereld. Toen hij machteloos leek, was hij het meest effectief. Paulus zegt: als je wil weten hoe God is, dan kom je er het dichtst bij als je kijkt naar Jezus aan het kruis.