Beste broeders en zusters,
Want het is de HEER die wijsheid schenkt zijn woorden bieden kennis en inzicht
(Spreuken 2:6)
Er heerst in de eindejaarsperiode altijd drukte in de stad van mensen die op zoek zijn naar iets. Wat zoeken ze dan? Kerstcadeaus en een kerstboom misschien of een geschikt menu voor het feest op kerstavond. Er worden ook wel ernstiger dingen gezocht. In ons land bijvoorbeeld blijft men zoeken naar een regering. Daklozen zoeken een schuilplaats voor de koude winternachten. Of mensen zijn op zoek naar meer zingeving in hun leven. Dan komen we in de buurt van het Spreukenboek.
Het Bijbelboek ‘Spreuken’ leert ons: wie zoekt zal wijsheid gegeven worden.
Het Bijbelse begrip ‘wijsheid’ moet niet verward worden met ‘geleerdheid’, met boekenwijsheid. Bijbelse wijsheid heeft te maken met praktische levenswijsheid, met weten hoe te handelen in de verschillende omstandigheden waarin je leven verzeild kan raken. Een wijs iemand, kan het leven aan, wat hem ook overkomt.
In Spreuken 2:1-4 wordt een steeds intensere zoektocht naar wijsheid beschreven. Het begint op het niveau van eenvoudig luisteren. Onthouden, gaat al een stap verder. Een geest hebben die naar inzicht geneigd is, gaat nog verder. Het geeft een innerlijke gesteldheid aan. En het mondt uit in heel actief roepen, zoeken en speuren naar scherpzinnigheid, naar wijsheid.
Als je zo op zoek gaat naar wijsheid, dan gebeurt er in Spreuken 2:5-8 eigenlijk iets onverwacht. Je ontdekt namelijk wat ontzag voor de Heer is. Je richt je in steeds toenemende mate op wijsheid en je vindt … God. Alleen onrechtstreeks kom je uit bij wat je zocht. Want het is de Heer die wijsheid schenkt, staat er in Spreuken 2:6.
Het gezegde: “wie zoekt, die vindt”, blijkt hier niet helemaal op te gaan. Het is eerder: “wie zoekt, hem zal gegeven worden”. Er zit een tegenstelling in de manier waarop hier over levenswijsheid gesproken wordt. Je moet het nastreven èn het is een gave. Wijsheid vraagt om een vertrouwelijke omgang met God. Wie zo zoekt, mag verwachten dat hem de ware wijsheid van boven, van de Heer, gegeven zal worden. En die wijsheid is eigenlijk de Heer zelf.
De herders uit het kerstverhaal tonen ons: wie gelooft, zal het heil vinden.
Herders stonden bekend als ‘eenvoudigen’. Het waren mensen op de onderste treden van de sociale status ladder. Ze hadden een hard leven. Dag en nacht trokken ze op met hun kudden.
Ook voor deze eenvoudige herders, geldt de oproep uit Spreuken om een open oor te hebben voor de wijsheid van de Heer, want – zoals ik al zei – gaat het niet om geleerde boekenwijsheid maar om praktische levenswijsheid.
Het verhaal van deze gelovige herders in de kerstnacht toont iets van de tegenstelling uit Spreuken 2. Die wakende herders waren misschien wel de enige gelovige joden die op dat tijdstip van de nacht nog wakker waren om de boodschap van de engelen aan te horen. Aan hen wordt als eersten van boven af, vanuit de hemel bekend gemaakt: Vandaag is in de stad van David voor jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de Heer.
Het is een bijzondere boodschap uit de hemel en het zet de herders aan om op zoek te gaan. De herders geloven, ze gaan op weg en vinden … God! Ze ontmoeten de enige bron van alle ware wijsheid. Ze mogen het beloofde heil zien in een kind dat van boven, vanuit de hemel komt.
Een kind dat in een doek was gewikkeld en in een voederbak gelegd. Het ziet er allemaal zo armoedig uit. Zo in tegenstelling met het stralende licht, met de grootheid en de hoge woorden waarmee deze gebeurtenis door de engelen werd aangekondigd. Maar twijfelen doen de herders niet. Ze loofden en prezen God om alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd (Luc.2:20).
De herders geloven. Ze zoeken. Ze vinden het heil en er wordt hun wijsheid gegeven. Zo zien we rond het kind in de kribbe ook die dubbele beweging uit Spreuken: gehoor geven en geschonken krijgen, zoeken en gevonden worden.
Wij worden opgeroepen: wie vertrouwt, zal gered worden.
Het boek Spreuken leert ons: wie zoekt, zal wijsheid worden gegeven. De herders tonen ons: wie gelooft, zal het heil vinden. Zullen we naast de herders gaan staan en samen met hen luisteren naar de boodschap van de engelen die goed nieuws brengen voor het hele volk, voor alle volken. In de stad van David is een redder geboren. Hij is de Messias. Vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft.
Is dat alleen maar romantiek of ligt daarin echt een antwoord ook voor de problemen van onze hedendaagse samenleving? Is daar wijsheid te vinden ook voor hier en nu? Ja, toch wel, wie gelooft zoals de herders deden, mag in dat kind in de voederbak een nieuw begin zien, de oorsprong van alle heil.
Want het was niet zo maar een kindje. Het kwam van boven, uit de hemel, het was God die mens werd. Voor iemand met een kortzichtige, louter materialistische blik, is dat een dwaas verhaal. Voor iemand die leeft bij de eeuwenoude beloftes die horen bij het verbond tussen God en mensen is het de wortel van alle wijsheid.
Ben je nog op zoek naar een goed voornemen voor 2011? Bedenk dan vooral dit: de ware wijsheid komt van boven in de persoon van Jezus Christus, laat hij altijd en in alles richting geven aan je zoeken!